Politologia religii

W najbardziej popularnej i powszechnie stosowanej wykładni – formułowanej początkowo przez religiologów, a z czasem i przez politologów – politologia religii uchodzi za ogół badań uwzględniających możliwie wszystkie sprzężenia zjawisk właściwych dla światów religii i polityki, w oparciu o mariaż metod wielu dyscyplin nauki, a w szczególności: nauk o polityce, religiologii, teologii, socjologii, filozofii, antropologii, kulturoznawstwa, historii, prawa, ekonomii i geografii. W takim rozumieniu konkretne ustalenia wymienionych dyscyplin będą immanentną częścią politologii religii, a ona z kolei – w kierunku odwrotnym – aspiruje do roli ich subdyscypliny (politologia, religiologia) lub nauki pomocniczej (pozostałe dyscypliny).

W znaczeniu właściwym naukom społecznym politologia religii definiowana jest jako subdyscyplina nauk o polityce, której istotą jest politologiczna analiza zjawiska religii – zarówno w jej pełnym wymiarze, a także w odniesieniu do któregokolwiek z jej komponentów, tj. doktryny, kultu, organizacji religijnej. W takim przypadku podstawowym założeniem jest postrzeganie religii jako zjawiska politycznego – analogicznie do założeń socjologii religii, która widzi w religii zjawisko społeczne. Albo jeszcze inaczej: jeśli socjologia religii jest subdyscypliną socjologii ogólnej i zajmuje się sprawami doktrynalnymi, kultowymi i religią zinstytucjonalizowaną w ich kontekstach społecznych, to politologia religii jest subdyscypliną nauk o polityce i zajmuje się sprawami doktrynalnymi, kultowymi i religią zinstytucjonalizowaną w ich kontekstach politycznych.

Inna egzegeza odnosząca się do usytuowania politologii religii pośród subdyscyplin nauk o polityce – znów per analogiam do miejsca socjologii religii w obrębie socjologii ogólnej – zakłada, że jej treść obejmuje kwestie przenikalności lub oddziaływania wzajemnego zjawisk religijnych i zjawisk politycznych (w socjologii religii: zjawisk społecznych), lecz obowiązkowo wyjściową perspektywą badawczą są założenia nauk o polityce przy odwołaniu do metod i zdobyczy innych dyscyplin nauki;

Politologia religii w najwęższym rozumieniu to z kolei badania politologiczne nad religią w oparciu o paradygmat funkcji czynnika politycznego w religii.

[Więcej: Ryszard Michalak, History of politology of religion in Poland. A research overview, "Politics and Religion Journal" Vol 14, No. 2 (2020); Ryszard Michalak, Politologia religii, w: Leksykon wiedzy politologicznej, red. Joanna Marszałek-Kawa, Danuta Plecka, Toruń 2018]

Politologia religii tom 1 (2014)
Religijne determinaty polityki

Politologia religii tom 2 (2015)
Polityka jako wyraz lub następstwo religijności

Politologia religii tom 3 (2016)
Implementacja zasad religijnych w sferze politycznej

Politologia religii tom 4 (2017)
Polityczne uwarunkowania religii Religijne uwarunkowania polityki

Politologia religii tom 5 (2018)
Polityka wyznaniowa. Aspekty teoretyczne i egzemplifikacje

Politologia religii tom 6 (2018)
Polityka wyznaniowa. Perspektywa Unii Europejskiej

Politologia religii tom 7 (2018)
Polityka wyznaniowa. Wschodnia i ekumeniczna perspektywa eklezjalna

Politologia religii tom 8 (2018)
Polityka wyznaniowa. Konteksty innych polityk publicznych. Austria, Katalonia, Polska

Politologia religii (2019)

Polityka wyznaniowa. Zakres zjawiska

Politologia religii (2020)
History of politology of religion in Poland

Politologia religii (2021)
The Methodist Church in Poland

Politologia religii (2022)
Religious Policy. Between Theory and Practice, eds. by Stefan Dudra, Tytus Jaskułowski, Ryszard Michalak, Göttingen: Vandenhoeck&Ruprecht Verlage - Brill Group

Politologia religii (2023)
Religion and Identity. Political Conditions, ed. By Ryszard Michalak, Göttingen: Vandenhoeck&Ruprecht Verlage - Brill Group