Cel i zadania
Celem powołania w 2024 roku w ramach Instytutu Nauk o Polityce i Administracji Uniwersytetu Zielonogórskiego Centrum Studiów Regionalnych i Polityki Transgranicznej było stworzenie platformy współpracy naukowo-badawczej oraz opiniotwórczej, która miała służyć rozwojowi i pogłębianiu relacji pomiędzy Uniwersytetem Zielonogórskim, instytucjami publicznymi i samorządowymi (w szczególności) w województwie lubuskim, a także instytucjami w Brandenburgii w Niemczech. Założenie to zmierzało ku promowaniu i ułatwianiu współpracy transgranicznej, co ma kluczowe znaczenie w kontekście społecznym, historycznym i kulturowym regionów, które dzieli granica zarówno państwowa, jak i administracyjna.
Zadania Centrum objęły następujące kwestie:
- Promowanie współpracy: Centrum ma na celu nawiązywanie i promowanie współpracy między instytucjami akademickimi, samorządowymi, publicznymi oraz biznesowymi po obu stronach granicy. Jest to kluczowe dla wymiany doświadczeń, najlepszych praktyk i wiedzy specjalistycznej.
- Organizacja debat i seminariów: inicjowanie i organizowanie debat i seminariów na tematy związane z transgranicznością, współpracą regionalną oraz samorządową pozwala na tworzenie przestrzeni do dyskusji, wymiany poglądów i doświadczeń pomiędzy politykami, naukowcami, przedstawicielami biznesu oraz mieszkańcami regionów przygranicznych (zwłaszcza województwa lubuskiego i Brandenburgii).
- Analiza wyborów samorządowych: Centrum ma za zadanie omawianie i analizowanie wyborów samorządowych po obu stronach granicy; to pozwoli na zrozumienie dynamik politycznych, społecznych i ekonomicznych wpływających na rozwój regionów transgranicznych.
- Publikacje i projekty badawcze: powoływanie i realizacja różnego typu projektów badawczych oraz pisanie publikacji naukowych dotyczących współpracy transgranicznej i regionalnej ma za zadanie nie tylko poszerzanie zasobu dostępnej wiedzy, ale również służenie jako podstawa do dalszych działań i rekomendacji.
- Pozyskiwanie grantów i finansowanie badań: zadaniem Centrum jest aktywne poszukiwanie możliwości finansowania swoich działań (w tym pozyskiwanie grantów czy funduszy europejskich), które będą wspierać realizację projektów badawczych i inicjatyw promujących współpracę transgraniczną.
- Współpraca z biznesem: nawiązywanie i utrzymywanie stosunków z sektorem prywatnym jest istotne zarówno z uwagi na możliwość wsparcia badań i inicjatyw Centrum, jak i promowania partnerstw publiczno-prywatnych, które mogą przyczynić się do rozwoju gospodarczego regionów przygranicznych.
Obszary badawcze
- Współpraca transgraniczna i integracja regionalna (badania w tym obszarze koncentrują się na analizie rozwoju współpracy transgranicznej pomiędzy Polską a Niemcami, ze szczególnym uwzględnieniem regionów województwa lubuskiego i Brandenburgii; Centrum będzie badać, jak współpraca ta wpływa na integrację regionalną, rozwiązywanie wspólnych problemów i wykorzystywanie szans rozwojowych).
- Polityka pamięci, pamięć o wspólnej przeszłości, kultura i tożsamość (badania obejmują zagadnienia związane z pamięcią społeczną, miejscami pamięci, tożsamością ukorzenioną w przeszłości; obszar uwzględnia też badania nad wpływem współpracy transgranicznej na kulturę i tożsamość regionalną; analizom poddawane są procesy wymiany kulturowej, zachowanie dziedzictwa kulturowego oraz rozwój tożsamości transgranicznej).
- Polityka i administracja publiczna (badania skupiają się na funkcjonowaniu administracji publicznej i samorządowej w kontekście transgranicznym, analizując zarówno bariery, jak i czynniki sprzyjające efektywnej współpracy; szczególna uwaga jest poświęcana mechanizmom prawno-administracyjnym, które umożliwiają lub ograniczają współpracę transgraniczną.
- Rozwój społeczno-gospodarczy (Centrum podejmuje badania dotyczące wpływu współpracy transgranicznej na rozwój społeczno-gospodarczy regionów przygranicznych; badane są takie aspekty, jak wpływ na rynek pracy, turystykę, inwestycje, a także na poziom życia i spójność społeczną w regionach transgranicznych).
- Edukacja i wymiana młodzieży (Centrum bada role edukacji i programów wymiany młodzieży w budowaniu relacji transgranicznych; analizowane są istniejące programy wymiany oraz zapotrzebowanie na nowe inicjatywy edukacyjne, które mogłyby wspierać zrozumienie i współpracę między młodymi ludźmi z różnych stron granicy).
- Polityka dotycząca ochrony środowiska i zrównoważonego rozwoju (to pole badań skupia się na wyzwaniach i możliwościach dla współpracy transgranicznej w zakresie polityki ochrony środowiska i promowania zrównoważonego rozwoju).
- Bezpieczeństwo i zarządzanie kryzysowe (obszar badań obejmuje współpracę transgraniczną w zakresie zarządzania kryzysowego i bezpieczeństwa; koncentruje się na analizie wspólnych strategii i działań w przypadku katastrof naturalnych, zagrożeń zdrowotnych czy bezpieczeństwa granic).
- Komunikacja i media (badania w tym obszarze skupiają się na roli mediów i komunikacji w kształtowaniu relacji transgranicznych; analizom poddawane są przekazy medialne, ich wpływ na percepcję współpracy transgranicznej oraz rola mediów w promowaniu dialogu i zrozumienia między społecznościami).
Członkowie – Założyciele:
Kierownik Centrum:
dr Anna Ratke-Majewska
Członkowie:
prof. dr hab. Stefan Dudra
dr hab. Olgierd Kiec, prof. UZ
dr hab. Jarosław Macała, prof. UZ
dr hab. Tytus Jaskułowski, prof. UZ
dr hab. Ryszard Michalak, prof. UZ
dr hab. Aleksandra Kruk, prof. UZ
dr hab. Lilla Młodzik, prof. UZ
dr Piotr Pochyły
dr Adam Ilciów
dr Beata Springer
dr Piotr Małczyński
dr Justyna Nyćkowiak
